Description
Đình Phú Thạnh tọa lạc tại tổ dân phố Phú Thạnh, phường Ninh Giang, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hoà.
Theo lời truyền khẩu của hào lão ở địa phương: các vị tiền nhân đến khai hoang đất đai, lập ấp, sinh sống ở đây lâu đời và xây dựng đình từ khi nào không ai nhớ rõ. Căn cứ trên sắc phong mà đình Phú Thạnh còn lưu giữ được do vua Tự Đức ban tặng vào năm 1852, ta có thể đoán định đình được xây dựng khoảng nửa đầu thế kỷ XIX. Ban đầu, đình được xây dựng ở giữa làng. Sau đó, không hiểu lý do gì mà ngôi đình được dời lên phía đầu làng. Đến năm Giáp Tuất (1934), ngôi đình lại được dời một lần nữa đến địa điểm hiện nay.
Đình Phú Thạnh còn lưu giữ được 05 sắc phong do các vua triều Nguyễn ban tặng:
- Sắc Tự Đức năm thứ 5 (1852) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc Tự Đức năm thứ 33 (1880) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc Đồng Khánh năm thứ 2 (1887) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc Duy Tân năm thứ 5 (1909) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
- Sắc Khải Định năm thứ 9 (1924) phong cho Bổn Cảnh Thành Hoàng.
Từ lúc khởi dựng tới nay, đình đã trải qua những lần trùng tu, tôn tạo vào năm 1952, 2002.
Đình Phú Thạnh thờ Thành hoàng, Tiền hiền, Hậu hiền, Sơn lâm….
Bố cục mặt bằng tổng thể gồm: Nghi môn, án phong, chính điện, hậu điện, nhà đông, nhà tây, nhà trù.
Đình quay theo hướng Nam, xây dựng trong khuôn viên đất với diện tích 952,6 m2.
Mặt bằng tổng thể đình Phú Thạnh
Mặt trước chính điện là tiền tế, trên hệ mái đắp nổi bằng chữ Hán Nôm dòng chữ (亭 富 盛 - Đình Phú Thạnh), phía trên trang trí “Lưỡng long chầu nhật”. Hai bên góc trang trí hoa văn bông sen, trên các cột viết câu đối bằng chữ Hán Nôm:
Phiên âm:
Ninh Giang trăn phước thọ toàn dân bách thế,
Phú Thạnh trí vinh xương thôn ấp thiên thu.
Dịch nghĩa:
Toàn dân Ninh Giang đời đời hưởng phước thọ,
Thôn ấp Phú Thạnh muôn thuở mãi vinh quang.
Hàng năm, đình Phú Thạnh được tổ chức cúng Thu trong hai ngày 11 và 12 tháng 7 (Âm lịch), theo nghi lễ truyền thống của địa phương.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, tại ngôi đình diễn ra một số sự kiện lịch sử của địa phương và còn là nơi của lực lượng cách mạng địa phương tổ chức mít tinh, vận động nhân dân ủng hộ thuốc men, lương thực…để phục vụ cho kháng chiến.
Đình Phú Thạnh được xây dựng mang đậm dấu ấn văn hoá độc đáo và tiêu biểu cho kiến trúc truyền thống của người Việt ở Khánh Hòa. Đình làng là một công trình kiến trúc cổ trong khung cảnh làng quê yên bình và còn là nơi bảo tồn di sản văn hóa truyền thống của dân tộc.
Năm 2013, UBND tỉnh Khánh Hòa xếp hạng đình Phú Thạnh là Di tích cấp tỉnh, tại quyết định số: 3093/QĐ-CT.UBND, ngày05/12/2013.
Bá Trung Toản